Z Artykuły

Projekt „Podziel kwadrat” – partycypacja w praktyce.

Dom Kultury „INSPIRO” to najprawdopodobniej1 jedyna w Polsce samorządowa instytucja kultury prowadzona przez stowarzyszenie. Mieści się w Podłężu, niedaleko Krakowa. Nie jest chyba nadużyciem stwierdzenie, że nie przypomina wyłaniającego się z licznych raportów „szablonowego” domu kultury, z nieśmiertelnymi paprotkami i lamperiami2. Poza otwartością, energią i życzliwością prowadzących to miejsce osób, od niedawna świadczy też o tym odmieniona przestrzeń. I właśnie o tej przestrzeni a dokładniej sposobie w jaki została zaprojektowana, opowiada niniejszy rozdział.

O tym, że dom kultury należy do wszystkich

Kiedy pierwszy raz weszłam do INSPIRO zapytałam, czy mogę wejść w butach na salę gimnastyczną. Nie tylko ja. Szkoły i domy kultury przyzwyczaiły nas, że nie służą do używania, ale do tego, żeby trwały w wiecznie niezmienionym stanie. Że wielu rzeczy nie należy ruszać, a właściwie to nie ma czego, dlatego że na korytarzu z trzeszczącą podłogą stoją tylko dwa stare krzesła i chwiejący się stolik. Zwykłe domy kultury są pełne zamkniętych pomieszczeń dostępnych tylko dla upoważnionych, jednak nie wiadomo kim owi upoważnieni są (i czy należy się ich bać). Dlatego właśnie wydaje się, że w INSPIRO coś jest nie tak.

Otwarte

Długo szukałam w INSPIRO swojego zadania dlatego, że mając do czynienia z tak wyjątkowym miejscem najłatwiej pomyśleć, że dysponuje się za małą ilością talentów, żeby wnieść coś nowego. Zrozumienie, że wystarczy to, że każdy jest inny i przynosi siebie nie jest w końcu takie proste. Ostatni tydzień w INSPIRO poświęciłam na próbę rejestracji tego, co działo się wokół mnie. Wyrósł z niej krótki film dokumentalny „otwarte”.

Dom kultury. Miejsce ludzi

Dom kultury to miejsce ludzi. Przez ludzi tworzone dla ludzi. Abstrahując od wszelkich teorii, dom kultury pozostaje miejscem spotkań i z nich czerpie swą energię. Potężne finansowe inwestycje w istniejące lub przekształcane infrastruktury często nie zmieniają pustek w wypełnione po brzegi sale warsztatowe. Zmieniają jedynie dotychczasowe powłoki na nowsze. Bez zaproszenia użytkowników do dyskusji na temat przestrzeni, oferty czy planów domów kultury, bez choćby najmniejszego poczucia przynależności do miejsca z ich strony powstają budynki, w których aby spotkać się z innym człowiekiem, trzeba pokonywać długie, strome „schody”.

Spotkanie drona

Dron społeczny

Szukając rozwiązania różnych problemów najpierw trzeba im się porządnie przyglądnąć, najlepiej z góry. Jeśli są to problemy społeczne to jak nic może to zrobić tylko „Dron społeczny”, dzięki wspólnym rozmowom i działaniu. W tym półroczu planujemy polecieć w obszary związane z przestrzeniami publicznymi i dostosowaniem ich do różnych grup społecznych (np. osób starszych, osób z niepełnosprawnością, dzieci), a następnie poruszyć temat dla bardzo wytrwałej załogi – edukację w naszej Gminie i na Świecie.

Szczęście publiczne w Podłężu

„…zbudowanie takiej instytucji nie jest zadaniem łatwym. Podejmując się tego, uruchamia się procesy porównywalne do małej, lokalnej rewolucji. Bez wątpienia dojść wtedy musi do starcia z hamującymi ją konserwatywnymi siłami, mogą lub nawet muszą pojawić się też ofiary tej rewolucji.”

Współpraca, Współtworzenie, Współprzestrzeń

To jest opowieść o spotkaniu i rozmowie. By móc ją rozpocząć wydaje mi się, że konieczna jest choć próba oddania tej atmosfery w jakiej się odbywała, bowiem na koniec miałam nieodparte wrażenie, że to właśnie to wszystko „dookoła” stanowiło najpełniejsze podsumowanie tych dwóch godzin, taką kropkę nad „i”. Dlatego też o tej rozmowie najlepiej nie czytać w samotności – ale z kimś, najlepiej grupą osób, koniecznie w dobrych humorach. Można też zaprosić do czytania kogoś z dzieckiem, jego „guganie”, czasem płacz – to jeden z tych rozbrajających dźwięków, które towarzyszyły spotkaniu.

Spotkanie drona

Dron, który łączy

Kolejny dron wzbił się w powietrze. Mniej więcej w kwietniu 2016 roku, w miejscowości Podłęże koło Niepołomic. Ten dron jest nietypowy, bo społeczny. Zasada jego działania jest identyczna, jak w przypadku drona mechanicznego – wzlatywanie ponad poziom powierzchni po to, żeby uzyskać lepszą widoczność i lepszy ogląd tego, co poniżej. Jednak ten konkretny dron – jako że społeczny – ma specyficzne cele i zadania przed sobą. Równie specyficzny jest też system zasilania, dzięki któremu wzbija się do lotu – jest nim energia ludzkich działań połączonych.